در دین اسلام همواره تاکید زیادی بر بخشش و عفو شده است. بخشش گاها ممکن است بسیار سخت باشد. بخشیدن دیگران فرآیندی است که به زمان، صبر و اراده نیاز دارد. بخشایشگری فرایندی پیچیده است و دارای ابعاد مختلف شناختی، عاطفی، انگیزشی و رفتاری است. به این دلیل است که در این حدیث از عفو به عنوان گل سرسبد خوبیها استفاده کرده است. بخشش و کنترل خشم و مقابله با انتقام و … همه باعث می شود قلب ما سبکتر باشد و زندگی شادتری را تجربه کنیم. عفو و گذشت میتواند بسیار آرامشبخشتر از انتقام باشد و لذتی که دربخشش است در انتقام نیست.
بخشش سبب بهبود سلامت روان، سلامت جسمانی، سلامت معنوی، رشد و شکوفایی، بهبود در روابط بین فردی و درنهایت معنایابی در زندگی است. قلب یک انسان بخشنده مهربانتر است و میتواند لطایف را بهتر درک کند. چنین شخصی پذیرنده بهتری برای فضایل اخلاقی است.
در یک جامعه وقتی افراد همدیگر را میبخشند صلح و صمیمت برقرار خواهد بود ولی اگر خشونت و انتقام را انتخاب کنند، آن جامعه خشمگین خواهد بود و لبخند را از لبان آنها دور خواهد کرد.
چند حدیث دیگر درباره عفو و گذشت
پیامبر اکرم (ص) | شهابالاخبار، ص ١٤٣
مَن یَعْفُ یَعْفُ اللهُ عَنهُ.
هر کس عفو و گذشت داشته باشد خدا نیز از او گذشت خواهد نمود.
امام علی (ع) | تحفالعقول، ص ١٤٧
اذا اُسیءَ اِلَیكُم فَاعْفُوا واصفَحوا كما تُحِّبُّون أَن یُعفی عَنكُم
اگر کسی به شما بدی کرد شما چشمپوشی کنید و گذشت داشته باشید همانطور که دوست دارید دیگران هم نسبت به شما گذشت داشته باشند.
امام محمدباقر (ع) | اصول کافی، ج ٣، ص ١٦٨
اَلنّدامَةُ علیَ العَفوِ أفضَلُ وَ أیسَرُ مِنَ النَّدامَةِ عَلَی العُقوبَةِ
پشیمانی از عفو و گذشت بهتر از پشیمانی از عقوبت و انتقام است (جبرانش آسانتر است).